15
Μαρτίου μέρα
αφιερωμένη
στους
καταναλωτές.
Τι
σημαίνει όμως καταναλωτής
;
Στην
οικολογία
καταναλωτής
είναι ο
οργανισμός που
χρησιμοποιεί
τις ουσίες που
συνέθεσε
κάποιος άλλος
οργανισμός για
να παράγει
ενέργεια. Τα
φυτά παράγουν
σύνθετες
οργανικές
ενώσεις από
απλές
ανόργανες (παραγωγοί)
και τα ζώα
χρησιμοποιούν
αυτές τις
ενώσεις για να
πάρουν την
απαραίτητη
ενέργεια για τη
ζωή τους (καταναλωτές).
Ας
ψάξουμε όμως
την ανθρώπινη
διάσταση της
λέξης.
Στα
λεξικά της
ελληνικής
γλώσσας το ρήμα
καταναλώνω
είναι
συνώνυμο του
χρησιμοποιώ
αλλά και του
ξοδεύω, και του
εξαντλώ…
Καταναλωτές
είμαστε
όλοι εμείς, οι
άνθρωποι που
για να ζήσουμε
είμαστε
αναγκασμένοι
να
χρησιμοποιούμε
υλικά αγαθά, καταναλωτικά
αγαθά.
Παλαιότερα οι
άνθρωποι
αντλούσαν,
έπαιρναν από τη
φύση τόσες
πρώτες ύλες
όσες
χρειαζόταν για
την επιβίωσή
τους. Ο
πληθυσμός ήταν
τέτοιου
μεγέθους που η
συμπεριφορά
αυτή δεν είχε
σαν αποτέλεσμα
την εξάντληση
των πηγών
ενέργειας, ούτε
την συσσώρευση
υπολειμμάτων.
Οι σύγχρονες
όμως «αναπτυγμένες»
κοινωνίες
αποκαλούνται καταναλωτικές
γιατί οι
απαιτήσεις μας
σε υλικά είναι
πολύ
μεγαλύτερες
από τις ανάγκες
του πληθυσμού
μας. Ένα απλό
παράδειγμα:
Κάποτε ένας
άνθρωπος
χρειαζόταν ένα
ζευγάρι
υποδήματα που
φτιαχνόταν από
φυσικά υλικά,
δέρμα ή σχοινί,
όταν
καταστρεφόταν
το άλλαζε.
Αργότερα
χρησιμοποιούσε
διαφορετικά
παπούτσια για
το χειμώνα και
το καλοκαίρι.
Στη συνέχεια
ήθελε και
διαφορετικά
παπούτσια για
κάθε κοινωνική
εκδήλωση, «καλά»,
καθημερινά,
αθλητικά κλπ.
Φθάσαμε τώρα
στο στάδιο που
χρειαζόμαστε
εξειδικευμένα
παπούτσια για
κάθε επιμέρους
δραστηριότητα,
άλλα για
ποδόσφαιρο,
άλλα για
μπάσκετ, άλλα
για αεροβική
γυμναστική,
άλλα για
περπάτημα στο
βουνό κλπ. Και
επιπλέον τα
υλικά από τα
οποία είναι
φτιαγμένα
είναι συνήθως
συνθετικά. Πόσα
άλλα τέτοια
παραδείγματα
θα μπορούσε
κάποιος να
αναφέρει!
Συχνά
δικαιολογούμε
την
καταναλωτική
μας
συμπεριφορά
λέγοντας ότι
δεν φταίμε
εμείς αλλά οι
μεγάλες
εταιρείες, η
διαφήμιση, ο
τρόπος ζωής που
αναδεικνύεται
από τα
περιοδικά και
την τηλεόραση
κλπ
Στην
εισαγωγή ενός
πολύ
ενδιαφέροντος
βιβλίου που
έχουμε στη
βιβλιοθήκη («1001
τρόποι για να
σωθεί ο
πλανήτης μας»,Bernadette
Vallely,
εκδ. «ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ»,
1992), μεταξύ άλλων
αναφέρονται τα
εξής…Για τις
μεγαλύτερες
καταστροφές
που συμβαίνουν
στον πλανήτη
μας δεν
ευθύνεται
κάποιος «άλλος».
Κυρίως
ευθυνόμαστε
εμείς, ο τρόπος
με τον οποίο
ζούμε και τα
είδη που
καταναλώνουμε.
Το γεγονός αυτό
και μόνο-και η
ανάγκη να
αναλάβουμε τις
ευθύνες μας- θα
παίξει έναν
κρίσιμο ρόλο
στη μάχη που
πρέπει να
δώσουμε για να
σωθεί ο
πλανήτης μας…
Ας
προβληματιστούμε
λοιπόν, ας
αντιδράσουμε,
ας ενεργήσουμε
για το όφελός
μας. Δεν
είμαστε
μειοψηφία,
είμαστε οι
πολλοί, έχουμε
δύναμη αρκεί να
την ασκήσουμε
σωστά. Δεν
είμαστε μόνοι.
Από τα
θεμελιώδη
δικαιώματα του καταναλωτή,
νομοθετικά
κατοχυρωμένα (ν.1961/03.09.91),
είναι το
δικαίωμα να
οργανώνεται σε συλλόγους
και ενώσεις.
Στην Ελλάδα
υπάρχει το ΙΝστιτούτο
ΚΑταναλωτή
(ΙΝΚΑ)και
η Γενική
Ομοσπονδία
Καταναλωτικών
Ενώσεων
(ΓΟΚΕ).
Σκοπό έχουν την
προστασία των
ατομικών και
συλλογικών
συμφερόντων
των
καταναλωτών,
παρέχουν
πληροφορίες,
συμβουλές και
κάθε είδους
συνδρομή στην
άσκηση των
δικαιωμάτων
τους. Λαμβάνουν
μέτρα για τη
ενημέρωση και
την εκπαίδευση
των
καταναλωτών σε
σχετικά
ζητήματα.
Παρέχουν
πληροφορίες
για τις τιμές
την ποιότητα,
τους ελέγχους
και την
ασφάλεια των
προϊόντων.
Επιπλέον οι
ενώσεις
καταναλωτών
εκπροσωπούν
τους
καταναλωτές
στα όργανα, τα
συμβούλια και
τις επιτροπές
δημόσιας
διοίκησης και
υποβάλλουν
στην Πολιτεία
προτάσεις για
κάθε είδους
ζητήματα που
αφορούν τους
καταναλωτές.
Για
να είναι
αποτελεσματικές
όμως πρέπει να
έχουν πολλά
ενεργά μέλη και
πρέπει να
απευθυνόμαστε
σ’αυτές, όταν
καταλαβαίνουμε
οποιουδήποτε
είδους
παρανομία.
Βιολόγος,
Υπ. Βιβλιοθήκης
Γυμνασίου
Καρυώτισσας